HATAY BÖLGESİ KENTSEL TASARIM VE FİKİR PROJESİ

Yer: Dörtyol/HATAY

Proje Tipi : Kentsel Tasarım

Tasarım Ekibi : Abdurrahman Çekim, Çağla Makara, Behlül Kıryolcu, Melis Uludağ, Tuğçe Koyuncu, Nur Şen, Ayşenur Yüksel,
Yunus Salün, Hakan Ilıkoba

Proje Yılı: 2017

RAPOR
Şehrin en küçük birim olan mahalle, şehirlerin yalnız fiziksel yapısını belirleyen bir etken değil, aynı zamanda çeşitli meselelerin çözüldüğü, merkezi ve yerel hizmet amaçları çerçevesinde şekillenen hem idari hem de sosyal bir ünitedir. Mahalle aynı zamanda, onu oluşturan toplumun sahip olduğu değerler bütününü yansıtan toplumsal bir olgudur. Mahalle denilen yerleşim birimleri bina ve insanların rastgele yoğunlaştığı ya da seyrekleştiği anlar olmayıp çok sıkı neden-sonuç ilişkilerine dayalı , sosyal , tarihsel ve coğrafi çevre itibariyle oluşan ve gelişen alanlardır.

Antakya kentinin kuruluşunda uygulanmış olan plan, şehircilik ilkeleri bakımından, Helenistik Çağ kentlerinin tipik bir örneği olan ve Hippodamos adlı Giritli mimar tarafından ilk kez uygulanan ‘‘ızgara plan’’ şeklindedir . Ana aksa bağlı ve bu aksı dik kesen akslar arasında bölünen alanlarda yapılaşma başlamıştır. Zaman içerisindeki gelişmeler sonucunda birbiri içine geçen ağısı sokak dokusu simetrik düzeni zaman içerisinde yenilemiş, disiplin ve katı düzen bozularak yerini İslam kentlerinde karşımıza çıkan organik bir dokuya bırakmıştır.

İklimin çok sıcak oluşu nedeniyle çok dar olan sokaklar, kentte karmaşık bir doku oluşturur. Konutlar; sokaklar boyunca dizilmiş, savunma amacıyla ortak duvarlı, aralarında, sokaklar dışında boşluk bırakmayan kümeler biçiminde oluşturulmuştur. Kendi içinde bağımsız olan yapıların tümü bahçelidir ve sıcağın etkisini azaltmak için turunçgillerle gölgelendirilmiştir. İç mekanın en önemli yeri olan avlular, sofa işlevindedir

Önerilen Mahalle Oluşum Modeli

Alanın tek seferde tasarlanması yerine katılımcı ile birlikte zamana yayarak bir mahalle strüktürünün oluşturulması esas alınmıştır. İnsanlara seçme hakkı vererek kendiliğinden ve kendi bireysel özelliklerine uygun yerleşke planı yapılmasına olanak vermektedir. Kullanıcılara kendi yaşayacağı mekanı kendi şekillendirme olanağı vermek, belli standartlara göre üretilmiş kalıpların dışına çıkılarak esnek mekanların ve daha büyük ölçekte bakıldığında doğal mahalle oluşumunu sağlamıştır. Önerilen mahalle modelinde ana çerçeve şu şekilde önerilmiştir. İlgili otorite; yer gösterici, düzenleyici, ve sübvanse edici rolü üstlenmektedir. Kullanıcılar kendi ihtiyaçları doğrultusunda parselleri edinir.

İlgili otorite mahalleliye bir çeşit olasılıklar havuzu ve çerçeveler sadece tanımlar. Olabilecek ve ihtiyaçları karşılayabilecek bir çeşit parsel matrisi ve insanların kişiye özgü aktivitesine karşılık gelen mekanların matrisi oluşturur. Kullanıcılar bu matristen kendilerine uygun olan unsurları seçerek , mekan kombinasyonunu öznel durumuna göre belirler.